Een primeur voor beddenbranche noemen ze het. “Innovatie laat zien dat 25 jaar oud matras nog tweede leven kan krijgen.”
De Nederlandse beddenbranche is vanaf vandaag een duurzame innovatie rijker: een reparatie-atelier voor matrassen van natuurlijke materialen. De initiatiefnemer, de circulaire beddenwinkel Bedaffair in Heemstede, geeft (oude) matrassen zo een nog langer leven. Hoogleraar duurzame innovatie aan de Universiteit Utrecht, Jacqueline Cramer, spreekt van ‘een voorloper in de ontwikkeling van circulaire matrassen’. “Dit voorbeeld kan ook andere partijen inspireren.”
De groeiende afvalberg door het dumpen van matrassen en bedden is nog altijd een groot probleem. Matrassen van synthetische materialen gaan gemiddeld acht tot tien jaar mee en worden vervolgens afgedankt. Per jaar gaat het in Nederland om zo’n 1,6 miljoen matrassen, zo blijkt onder meer uit onderzoek van ABN Amro.
Verlies van materialen en grondstoffen
Een groot deel daarvan wordt verbrand in plaats van hergebruikt. Dat is niet alleen slecht voor het milieu, maar leidt ook tot verlies van kostbare materialen en grondstoffen. Als deze matrassen zouden worden gerecycled, scheelt dat de komende tien jaar 185.000 ton CO2. Ter illustratie: dat staat gelijk aan 1,2 miljoen retour-vliegtickets tussen Amsterdam en Parijs.
Vijf grote producenten hebben afgesproken in 2028 zeker 75 procent van de matrassen te recyclen. Zelfs als dat streven wordt gehaald, is er nog een wereld te winnen, benadrukt oprichter van Bedaffair Marjolein Vaders. “Van matrassen gemaakt van synthetische materialen kun je namelijk maximaal 85 procent hergebruiken. Struikelblok is bijvoorbeeld dat onderdelen verlijmd zijn. Dat maakt hergebruik onmogelijk.”
Hennepwol
Bedaffair daarentegen maakt louter gebruik van natuurlijke materialen, die zonder uitzondering 100 procent recyclebaar zijn. Meest in het oog springend is hennepwol, waarmee het als enige speler in Nederland werkt. Verder gaat het om onder meer kamelenhaar, paardenhaar en biologische wol. Volgens Vaders gaan de matrassen tientallen jaren mee, maar kunnen ze op enig moment altijd aan slijtage of vlekvorming onderhevig raken. Ook komt het voor dat mensen aankomen of afvallen en zodoende een wat ander bed willen.
Om daarop in te spelen en de levensduur te verlengen heeft de onderneming als eerste in Nederland een zogeheten matras repair centre opgezet. Vaders: “Met dit reparatie-atelier dragen we bij aan een circulaire economie en beperken we de groeiende afvalberg. Enerzijds voorkomen we dat mensen na een aantal jaren een ander bed kiezen omdat het niet meer aan de wensen voldoet. Anderzijds krijgen matrassen na tientallen jaren een tweede leven.” De start wordt gevormd door de reparatie van een 25 jaar oud matras, dat nota bene ooit door Arend Vaders zelf is geproduceerd en nu onder meer toe is aan een nieuwe tijk (hoes).
‘Voorbeeldfunctie’
Experts in de branche kijken er met interesse naar. Jacqueline Cramer, oud-minister en emeritus-hoogleraar duurzame innovatie, noemt Bedaffair een ‘voorloper in de ontwikkeling van circulaire matrassen’. “Dit voorbeeld laat zien dat we de volgende stappen kunnen zetten. De matrassenketen is nog lang niet klaar met verduurzamen”, benadrukt de wetenschapper.
“In de modebranche zie je al wel voorbeelden van repair centres. Het is heel mooi dat dit nu ook in de matrassenketen gaat gebeuren. Dat is nodig ook om op die manier met een aantal van de tien ‘R’s’ (strategieën die beginnen met -re om te komen tot een volledig circulaire economie, red.) veel meer winst te boeken.” Cramer doelt op re-use, redesign van andere grondstoffen en tenslotte repair. “Zo houden we het matras zo lang mogelijk in de kringloop.”
Voortrekkersrol
Bedaffair wil uitgroeien tot een ‘universeel reparatiebedrijf’. Want ook matrassen van andere bedrijven zijn welkom, zo lang het maar natuurlijke materialen betreft. Reparaties variëren van het aanbrengen van een nieuwe tijk tot het vervangen van het veersysteem. “Het is ons niet te doen om de winst, want hier houd je echt niet veel aan over, maar wel om een voortrekkersrol te vervullen in een branche met respect voor mens, milieu en dier. Wij willen een gamechanger zijn.”
Het repair centre is voor Bedaffair de start van een volledig circulair ketenproject. De bedoeling is om uiteindelijk met dezelfde grondstoffen alle fasen steeds opnieuw te doorlopen: productie, reparatie, ontmanteling, recycling, hergebruik en productie. Op die manier blijven alle producten in de kringloop.
Over Bedaffair
Bedaffair maakt op ambachtelijke wijze duurzame matrassen, bedden, boxsprings en beddengoed. De onderneming maakt enkel en alleen gebruik gemaakt van natuurlijke materialen, zoals hennepwol, biologische wol, paardenhaar en kamelenhaar. Het bedrijf heeft een webshop alsook een fysieke vestiging, die gevestigd is in Heemstede. Bedaffair is in 2013 opgericht door het stel Marjolein en Arend Vaders. Het bedrijf won in 2022 op de vt wonen&design beurs de award voor Beste Duurzame Merk.
