Op dit moment presteert de economie niet echt geweldig en is er zelfs een kans dat we ons midden in een officiële recessie bevinden, met een consument die even op de rem trapt. Toch lijkt dit dipje van relatief korte duur. Vooruitkijkend ziet ING Research het tij voor de consument gedurende 2023 voorzichtig keren: een wat prettiger vooruitzicht.
Consument minder somber
Allereerst lijkt de consument begin 2023 iets anders in zijn vel te zitten dan kort geleden. Deze maand liet het vertrouwen onder consumenten voor de derde keer op rij een verbetering zien. Hoewel het vertrouwen nog wel laag is, raken de diepterecords dan ook steeds verder uit beeld. Wat verder opvalt in possitieve zin, is dat de twee vooruitkijkende deelreeksen van dit CBS-cijfer flinke verbeteringen laten zien. Mogelijk is dit een effect van het koopkrachtbeleid: zo ontvingen huishoudens in november en december 190 euro ter compensatie van de hoge energiekosten en is inmiddels het energieplafond ingevoerd, dat consumenten wat meer zekerheid biedt voor wat betreft hun energiekosten in de nabije toekomst.
Meer op de loonstrook
De ontwikkelingen op de loonstrook voor 2023 zijn ook reden tot wat optimisme. Op hun eerste loonstrook van dit jaar zullen de meeste werknemers namelijk een hoger netto bedrag terugzien dan in 2022, zo rekende salarisverwerker ADP ons onlangs voor. Voor een modaal salaris gaat het om zo’n 90 euro netto per maand. Belangrijke reden voor dit hogere loon is een hogere arbeidskorting en lagere inkomstenbelasting. Daarnaast wordt het minimumloon in 2023 extra verhoogd. Dat zien we gelijk ook terug in een verhoging van de daaraan gekoppelde uitkeringen, zoals de AOW.
Minder hoge inflatie en stijgende lonen
Netto meer op de loonstrook is een goed begin, maar uiteindelijk is het voor huishoudens belangrijk hoe het totaalplaatje van loon en inflatie er uit komt te zien. De verwachte koopkrachtontwikkeling voor 2023 vormt daar een goede indicatie voor. Daarin worden immers ook de cao-loonstijgingen en de inflatie meegenomen. Voor 2023 ziet dit koopkrachtbeeld er een stuk beter uit dan voor het afgelopen jaar. Onder meer de invoering van het prijsplafond, zorgt voor een veel gematigdere inflatie en ook de cao-loonontwikkeling is sterker dan het jaar ervoor. Voor een doorsnee huishouden lijkt de koopkracht te stabiliseren. Met duidelijke koopkrachtplussen aan de onderkant en minnen aan de bovenkant van het inkomensgebouw. In dit meest recente koopkrachtbeeld heeft het CPB overigens ook mooi rekening gehouden met het feit dat consumenten het effect van hogere of lagere energietarieven veelal vertraagd zullen terugzien in hun portemonnee. Wel zijn sindsdien de energieprijzen veel verder gedaald.
Glas half vol
Is voor de consument het glas nu half vol of half leeg? Zwartkijkers zullen erop wijzen dat de koopkracht over de jaren 2022 en 2023 per saldo nog steeds een flinke deuk oploopt. En richting de toekomst blijft er vooralsnog veel onzekerheid over de energieprijzen. Zo bestaat er het risico dat de energieprijzen weer zullen gaan stijgen, bijvoorbeeld omdat de voorraden richting de volgende winter weer gevuld moeten worden. Positiever ingestelden zullen erop wijzen dat na een roerig 2022 het gemoed van de consument nu al flink is verbeterd en dat de gunstige effecten van het energieplafond en de lagere energieprijzen gedurende 2023 stap voor stap ook daadwerkelijk bij steeds meer huishoudens in de portemonnee zichtbaar zullen worden.
Al met al, verwacht ING Research voor 2023 een voorzichtige consument, die gedurende het jaar zijn hand wat meer van de knip zal halen. Komend vanuit de recente economische neergang, wel een wat prettiger vooruitzicht.
